بتن مخلوطی از مواد سیمانی، آب، سنگدانه( معمولا شن وماسه یا سنگ شکسته) می باشد. اشتباه رایجی که معمولا وجود دارد این است که سیمان و بتن موادی یکسان هستند و مشابه یکدیگراگر چه سیمان پودر ریزی است که چسبندگی بین سنگدانه ها را ایجاد کرده وتوده ای بنام بتن را بوجود می آورد و بتن آماده بتنی است که به صورت مخلوطی تازه وسخت نشده (روان) به مشتری تحویل داده می شود. با توجه به قابلیت سفارشی کردن خواص آن برای کارهای مختلف ومقاومت ودوام آن در مواجهه با شرایط محیطی مختلف، بتن آماده یکی از مواد متداول و چند منظوره ساختمانی است.
مخلوط های بتن برای دستیابی به خواص مورد نیاز جهت استفاده، رده بندی می شوند. بتن بایستی پایداری یا اسلامپ صحیحی داشته باشد تا حمل و جابجایی را آسان نماید. ونیز مقاومت ودوام مناسبی جهت تحمل بارهای وارده در شرایط محیطی پیش بینی شده و شرایط بهره برداری داشته باشد.
مقادیر اجزای سازنده بتن درمخلوط کننده بتن در محل یا در تراک میکسر به دقت وزن و مخلوط میشوند. بتن آماده توسط تراک میکسر تحویل داده میشود.
(تراک میکسر: دستگاهی که وظیفه اش مخلوط نگه داشتن بتن تا زمان تخلیه در محل مورد نظر است.)
بتن بسته به نوع مخلوط آن و نیز شرایطی که طی بتن ریزی وجود دارد خاصیت خمیری خودرا تا چندین ساعت حفظ می کند. بنابراین مدت زمان کافی برای بتن ریزی و اتمام کار وجود دارد.
بتن معمولا در مدت زمانی بین 2 الی 12 ساعت پس از مخلوط شدن شروع به سخت شدن می کند. و این سخت شدگی و کسب مقاومت برای ماه ها و یا حتی سالها ادامه خواهد داشت. البته درصورتی که در روزهای اولیه به صورت مناسبی عمل آوری شده باشد.
چرا از بتن آماده استفاده میکنیم؟
اشتباه رایجی که معمولا وجود دارد این است که سیمان و بتن موادی یکسان هستند و مشابه یکدیگراگر چه سیمان پودر ریزی است که چسبندگی بین سنگدانه ها را ایجاد کرده وتوده ای بنام بتن را بوجود می آورد و بتن آماده بتنی است که به صورت مخلوطی تازه وسخت نشده (روان) به مشتری تحویل داده می شود. با توجه به قابلیت سفارشی کردن خواص آن برای کارهای مختلف ومقاومت ودوام آن در مواجهه با شرایط محیطی مختلف، بتن آماده یکی از مواد متداول و چند منظوره ساختمانی است.
بتن هنگامیکه بصورت مخلوطی تازه است، بدلیل داشتن خاصیت خمیری میتواند درهرشکل مطلوبی ریخته شود. خواص بتن قابلیت سفارشی شدن را برای تقریبا هرنوع کاربرد و عملکردی در طیف گسترده ای از محیط های گوناگون دارند. بتن ماده ایست بسیار اقتصادی و درصورتیکه از مخلوطی مناسب و مرتبط با کاربرد موردنظر استفاده شود می تواند کارایی خود را تا سالها با کمترین نیاز به نگهداری حفظ کند. گستره ای از انواع گزینه ها مانند رنگ، بافت وجزییات معماری در دسترس اند تا کیفیت و زیبایی بتن افزایش یابد.
چگونه بتن آماده سفارش دهیم؟
کلید چگونگی سفارش بتن آماده، مهیا نمودن تمام جزییات و اطلاعات اساسی و نیز هرچه ساده تر کردن الزامات و هرآنچه که وابسته به عملیات است. تولید کننده بتن آماده چندین طرح اختلاط برای گستره ی متنوعی از کاربردها دارد که میتواند با تصمیم گیری در مشخصات مخلوط مورد نیاز کمک کند.
شماری از مشخصات اساسی که به هنگام سفارش دادن بتن باید در ذهن داشته باشیم به صورت زیر میباشند:
- اندازه ی درشت دانه:
مهمترین اطلاعات عبارتند از اندازه ی بزرگترین دانه مورد نیاز که باید کوچکتر از باریکترین بعدی باشد که بتن درآن جاری میشود. به طورمثال ضخامت مقطع فولاد تقویتی. برای بیشتر کاربردها، اندازه ی بزرگترین درشت دانه یا 75/0 اینچ ویا 1 اینچ (19 یا 25 میلیمتر) می باشد.
- اسلامپ:
اسلامپ بتن، اندازه پایایی آن، باید نشان داده شود. مخلوط خیلی سفت دارای میزان اسلامپ پایین می باشد. دامنه ی معمول اسلامپ برای بیشتر کاربردها بین 3 تا 5 اینچ( 75 تا 100 میلیمتر) می باشد.
برای ساخت وسازهای با قالب لغزنده بیشترین اسلامپ تا 2 اینچ(50 میلیمتر) مورد نیاز است. درحالیکه اسلامپ بالاتر تا سقف 7 اینچ( 175میلیمتر) به طور معمول برای دیوار حائل استفاده میشود. میزان اختلاف مجاز برای اسلامپ حین تحویل بین 1 تا 5/1 اینچ( 25 تا 38 میلیمتر) می باشد. اضافه کردن آب در محل کار جهت افزودن اسلامپ در صورتیکه این میزان افزودن به قدری زیاد نباشد که بتواند باعث جداشدن دانه ها شود و مقاومت ودوام را کاهش دهد مجاز است.
- هوای اضافه شده:
هوای اضافه شده به بتن هنگامی که بتن در معرض سیکل یخبندان قرارمی گیرد و یا حتی در حین ساخت حائض اهمیت است، در خیلی از مکانها، بتن هوادار گزینه ی معمول است و در صورتیکه بتن بدون هوا موردنیاز است باید حتما در زمان سفارش مورد توجه قرار گیرد. .میزان هوای هدف بستگی به ابعاد سنگدانه ی درشت بتن دارد و بازه ی معمول آن بین 4 تا 6 درصد حجم بتن است. میزا ن اختلاف مجاز برای میزان هوای بتن هنگام تحویل 5/1 درصد است. تولید کننده بتن مجاز است تا در محل کار چنانچه میزان هوای بتن کمتر ازحد مورد نیاز باشد تعدیل سازی انجام دهد.
- حد کیفیت مورد نیاز:
کیفیت بتن را خریدار با توجه به مشخصات آن وترکیباتش تعیین میکند. روش متداول برای سفارش دادن بتن تعیین کردن الزامات اجرا می باشد که در حالت کلی همان مقاومت بتن است. دیگرمشخصات اجرایی مانند نفوذپذیری، انقباض و یا دوام هنگامیکه نیاز باشد تعیین میگردند.
سازنده باید نسبت به هوادیدگی احتمالی وشرایط بهره برداری آگاه باشد. تولیدکننده ی بتن به بهترین نحو مجهز است تا نسبت اختلاط وکارایی بتن برای انجام اجرایی مطلوب را مهیا کند. حد مقاومت معمولا توسط طراحی سازه معین می شود تا بتواند درمقابل بارهای احتمالی حین ساخت و درحالت بهره برداری ایستادگی کند. حداقل میزان مقاومت در حدود 25مگا پاسکال تا 28 مگا پاسکال است که دوام بتن را تامین می کند. مانند مقاومت در برابر آب، ساییدگی و سیکلهای یخ زدن و یخ گشایی.
از دیگر گزینه ها سفارش دادن بتن براساس الزامات ارائه شده برای طرح است. خریدار حدود مقادیر و نوع عناصر تشکیل دهنده ی مخلوط را مشخص می کند. در این حالت خریدار است که باید تمامی مسوولیت ها را درقبال مقاومت بتن واجرا قبول کند. حدود تعیین شده حداقل سیمان، بیشترین میزان نسبت آب به سیمان و حدود مقادیر پوزولانها و نیز مخلوط های روباره ای را نشان دهد. این رهیافت هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که طرح اختلاط مشخصی درگذشته به خوبی نتیجه داده باشد و به خریدار اجازه نمی دهد تا مخلوطی اقتصادی تر(ارزان تر) تهیه کند ویا تغییراتی در منابع مواد مصرفی و مشخصات آنها به گونه ای که در کارایی بتن تاثیر گذار باشد را بدهد.
تعیین الزامات اجرایی بدلیل آنکه ممکن است با مقررات تعیینی ناسازگار باشد نتیجه بخش نیست.
مقادیر بتن آماده:
بتن به صورت حجمی فروخته می شود (متر مکعب ویا یارد مکعب). بتن هنگامیکه از تراک میکسر تخلیه میشود در شرایطی تازه و سخت نشده است. آن حجم از بتن که تحویل داده میشود براساس چگالی بتن و یا وزن واحد آن محاسبه می گردد.
یک یارد مکعب بتن وزنی معادل 4000 پوند (2 تن). یک متر مکعب آن (تقریبا 3/1 یارد مکعب) وزنی معادل 2400 کیلوگرم دارد.ظرفیت متعارف یک تراک میکسر بین 8 تا 12 یارد مکعب است. (5 تا 9 مترمکعب)
4 تا 10 درصد بیشتر از میزان تخمین زده شده در طرح بتن سفارش دهید. این میزان اضافی برای پرتی بتن یا تراوشات آن، گو دبرداری اضافی، پوشش قالبها، ازدست دادن هوای اضافه شده در زمان بتن ریزی، نشست مخلوط خیس، مقداری که در تراک میکسر باقی می ماند وتغییر در حجم بتن مصرف می شود. حجم بتن سخت شده 1 تا 2 درصد کمتر از بتن تازه است. احتیاجات را حین بتن ریزی مجددا ارزیابی کرده وهرگونه تغییری را با فروشنده بتن درمیان بگذارید.
مصرف بتن باقی مانده تبعات اقتصادی و محیطی را برای سازنده ی بتن آماده به همراه دارد. تخمینی مناسب وصحیح ازمیزان بتن موردنیاز قبل از سفارش دادن آن بزنید. از سفارش های کمتر از 4 یارد مکعب اجتناب کنید.
مواد افزودنی:
گزینه های متنوعی برای افزودنی ها نزد تولیدکننده ی بتن آماده وجود دارد. مخلوط های شیمیایی می توانند تسریع کننده و یا کندگیر کننده ی شکل گیری مشخصات بتن برای رسیدن به مرحله اجرا و اتمام کار در هوای سرد وگرم می باشند. مخلوط های کاهنده ی آب برای افزایش اسلامپ بتن بدون اضافه کردن آب به آن به کار می روند. فیبرهای مصنوعی پتانسیل ترک خوردگی های انقباضی خمیری بتن را کاهش می دهند.
استفاده از رنگ وسنگدانه های مخصوص مشخصات ظاهری و زیبایی بتن را افزایش میدهند.
زمان بندی تحویل :
به جهت آنکه بتوانید زمانبندی ساخت و ساز را انطباق بدهید، تحویل بتن آماده را نیز زمانبندی نمایید. سازنده را از آدرس صحیح، موقعیت و ماهیت بتن ریزی و زمان تخمینی تحویل آگاه نمایید. پیش از موعد تحویل با سازنده ی بتن آماده تماس بگیرید. بتن محصولی فاسدشدنی است، بنابراین کارگران ساختمانی باید برای انجام عملیات بتن ریزی هنگامیکه تراک میکسر می رسد آماده باشند. سازنده را از هرگونه تغییر درزمانبندی ویا متوقف شدن کار سریعا مطلع کنید. مطمئن شوید که تراک میکسر دسترسی صحیح و مناسبی به محل بتن ریزی داشته باشد. ماشین حمل بتن وزنی بالغ بر 60000 پوند (27000 کیلوگرم) داشته و ممکن است که قادر به حرکت روی خاک های سست وجداول مناطق مسکونی وبیراهه ها نباشد.