راه دسترسي به غار : کرج جاده چالوس نرسيده به گچسر پس از عبور از روستاي وله روستاي کهنه ده  غار يخ مراد

اين غار از جمله غار هاي ديدني و با ارزش است که مورد توجه علاقه مندان به شگفتي هاي طبيعت مي باشند . در60 کيلومتري جاده چالوس پس از عبور از يک پل و دو راهي گچسر در قسمت غربي جاده راه فرعي شني به طول پنج کيلومتر وجود دارد که به روستاي کهنه ده و شپش به روستاي آزاد بر متصل مي شود روستاي کهنه ده داراي سابقاي ديرينه بوده و بر اثر سيل هاي متعدد بارها ويران گرديده و مجددا توسط ساکنين روستا از نو آباد شده است بدين جهت به کهنه ده شهرت يافته است . اين روستا در سال 1380جمعيتي کمتر از 35 نفر را داشته است مردم ده به کار دامداري و توليدات کشاورزي در حد مصرف خود و توليد سيب درختي و البالو و گيلاس و سيب زميني مي پردازند تنها دبستان ده نيز بعلت مهاجرت نسل جوان بسته مي باشد ساکينن در حال حاضر تقريبا 20 الي 25 خانوار هستند که اکثر افراد مسن مي باشند . لهجه مردم ده مازندراني و مردماني خون گرم مي باشند . غار يخ مراد که يکي از جاذبه هاي گردشگري و ديدني اين روستا بشمار مي رود و در دامنه شمالي دره اي عميق و منتهي به روستاي آزاد بر واقع شده که دهانه آن حدود 2508 متر از سطح دريا ارتفاع دارد . طول غار از ابتدا تا انتهاي آن نزديک به 250 متر مي باشد . به گفته اهالي کهنه ده در گذشته بيماران با خوردن يخ غار که بطور دايمي و در حوض انتهاي غار قرار دارد و در هيچ فصل از سال ذوب نمي شود بهبود يافته و به اين دليل غار يخ مراد شهرت يافته است .
مناسب ترين زمان براي ديدار از اين غار در اسفند و فروردين ماه بخصوص در فصل بهار است زيرا در اين فصل آب و هواي ناشي از بارندگي و ريزش قطرات در داخل غار تبديل به قنديل هاي بسيار زيبا و ديدني مي شود و همچنين در محوطه ي بيرون ؛ چشم انداز منظره گياهان معطر کوهستاني براي همه ي بازديدکنندگان تماشايي و فرحبخش است . اين غار متعلق به دوره ي دوم زمين شناسي ( مزو زوييک ) يا ميان زيست مي باشد که عمر آن 70 تا 230 ميليون سال مي گذرد . معماي غار در اينجاست که دماي تاق با دماي کف غار ناهمسان مي باشد . اين غار داراي تونل ها و دهليز ها و حفره ها و چاه هاي گوناگون است و بيشتر کف و ديواره و تاق از يخ پوشيده شده . اين پديده استثنايي و جالب باعث شده که اهالي منطقه براي اين غار يک ويژگي ماوراء الطبيعه قائل شوند . اين غار در زمان هاي گذشته براي اهالي منطقه يک مکان مقدس بوده و مردم بخصوص بانوان روستايي ، مراد خود را از اين يخ ها طلب مي کرده اند و علت نامگذاري اين غار به « يخ مراد » ، همين خاصيت مراد دهندگي غار است ؛ بدون شک در اين غار ، دنياي رمز و راز علمي وجود دارد غار يخ مراد در فصل بهار گياهان معطر کوهستاني اطراف محوطه بيرون غار را مي پوشاند که اين منظره براي باز ديدکنندگان از غار بسيار ديدني است .

وضع طبيعي غار :
غار داراي بادگير و هواکشهاي مخفي بي شماري است که هواي خارج با شدت از آنها داخل غار مي شود و بدين سبب هواي آن فوق العاده سرد بوده ، و همين امر باعث مي گردد که آب هاي موجود در غار به حال انجماد درآمده و تشکيل توده هاي بزرگ يخ و مخزن هاي وسيع يخي را که قشر بعضي از آنها به 5/1 متر مي رسد ، بدهند . يخبندان غار از اسفنذ ماه آغاز و تقريبا تا اواسط بهار سال بعد ادامه دارد و سپس در طول تابستان و پاييز به علت خشکي هوا و عدم جريان آب ، يخ ها شروع به ذوب شدن کرده و رو به کاهش مي رود . غار يخ مراد يکي از پر پيچ و خم ترين غارهايي است که نظير آن به ندرت ديده شده و از اين رو بازديد تمام نقاط آن مستلزم وقت کافي ، حوصله و دقت فراوان و در دست داشتن کروکي دقيق و کامل است . اين غار از حيث تزيينات آهکي قابل ملاحظه نيست و جز در چند بخش کوچک چيزي به چشم نمي خورد . ولي روي هم رفته استالاکتيت هاي اسفنجي الوان طبقه زيرزميني و نيز چند قسمت ديگر آن جالب است . نکته قابل توجه اينکه غار يخ مراد در بخشي چهار طبقه بوده و در يک امتداد عمودي به عمق 30 متر ، به طور مطبق بر روي هم قرار گرفته است و جزو معدود غارهاي مطبق ايران است .
غار يخ مراد ، واقع در قريه کهنه ده در جاده چالوس ، ازجمله غار هاي بزرگ و در نوع خود بسيار با ارزش است . لازم به ياد آوري است کساني که براي بازديد ازغار به اين منطقه مي آيند جا دارد از آبادي وله و چشمه معروف آن ديدن کنند و آبي نيز بياشامند .