قلعه اسماعيل آقا
قلعه اسماعيل آقا ، روستايي است از توابع بخش نازلو و در شهرستان اروميه استان آذربايجان غربي ايران است .
قلعه اسماعيل آقا در زبان محلي « اسماعيل آقا قلعه سي » ناميده مي شود که مربوط به قلعه نظامي يکي از خوانين محلي بوده است . اين قلعه در 18 کيلومتري شمال غربي شهرستان اروميه بفاصله نسبتاً کمي از جاده سرو در بالاي رشته کوهي قرار گفته است . بناي اسماعيل آقا قلعه سي مربوط به دو دوره متفاوت مي باشد .
دوره اول آثاري است که مربوط به هزاره اول قبل از ميلاد مسيح مي باشد که شامل بقاياي ديوار هاي يک دژ نظامي اورارتوئي و دخمه هايي تراشيده از صخره هاي مقاوم مربوط به همان زمان مي باشد . ايوان ورودي و سر در با قاب بندي سنگي و طاقي که طاق نماهاي محراب مانند در انتها دارد و شيوه اجراي ديوار هاي دژ از ويژگي هاي اين اثر ارزشمند مي باشد .
جمعيت
اين روستا در دهستان نازلوچاي قرار داشته و بر اساس سرشماري سال ???? جمعيت آن ??? نفر ( ??? خانوار ) بوده است .
دوره دوم آثار و بقاياي قلعه دفاعي ديگري است که ديوار هاي آن و برج هاي ديده باني مربوطه پا بر جا و کمتر آسيب ديده . اين قلعه نظامي مربوط به يکي از خوانين محلي مي باشد که در جريان اغتشاشات اواخر دوره قاجاريه احداث گرديده است . در ساخت برج و بارو هاي قلعه از خشت خام استفاده شده است .
در فاصله هجده کيلومتري شمال غربي شهرستان اروميه ، به فاصله نسبتاً کمي از جاده " سيرو " ، در بالاي يک رشته کوه منفرد بقاياي آثار و قلعه اي نظامي به چشم مي خورد . اين کوه از دو طرف با شيب تند به رودخانه نازلو چاي منتهي مي شود و به لحاظ موقعيت سوق الجيشي حايز اهميت است .
آثار موجود در اين قلعه به دو دوره تاريخي تعلق دارد :
الف ) دوره اول : آثاري مربوط به هزاره اول ق . م را شامل مي شود . از اين دوره بقاياي ديوار هايي از يک پادگان نظامي اورار توبي باقي مانده است .
ب ) دوره دوم : شامل آثار و بقاياي قلعه دفاعي ديگري است که ديوار هاي آن به همراه برج هاي ديده باني پا برجاست و متعلق به يکي از اربابان محلي دوره قاجاريه است .
اين قلعه در نيمه دوم قرن 19 ميلادي ساخته شده و بخشي از ديوارها و محل ديدهباني آن هنوز هم پا بر جاست .