ملاصدرا فيلسوف بزرگ قرن يازدهم هجري قمري است که فلسفه اشراق را به نهايت اوج خود رساند .
خانه مسکوني وي در روستاي کهک واقع شده و ساختمان آن به دوره صفويه مربوط مي شود .
موقعيت روستاي کهک :
پس از طي مسير حدود 12 کيلومتر از قم به کاشان به دو راهي مي رسيم که با فضا هاي سبز و درختان زياد تر نسبت به پوشش گياهي منطقه قابل تشخيص است و داراي بهترين آب و هواي منطقه است . اختلاف سطح بالا ترين و پايين ترين منطقه روستا 9/29 متر مي باشد . داراي زمستاني با بارش برف و باران مناسب و تابستاني معتدل است .
موقعيت خانه ملا صدرا و فضاهاي موجود :
براي يافتن خانه ملاصدرا کافي است به انتهاي بافت سنتي روستا برويم . در انتهاي يکي از مسير هاي هلالي شکل روستا به خانه ملا صدرا مي رسيم . ساختمان مذکور در داخل يک باغ قرار داشته که هم اکنون قسمت زيادي از آن توسط خانه هاي همجوار اشغال گرديده است . در اين محل چند عنصر شاخص وجود دارد : 1- چهار صفه که در وسط باغ قرار داشته و در دوره هاي مختلف تغيير شکل داده و عناصري به آن الحاق شده است که اين چهار صفه به عنوان خانه ملاصدرا مورد بازديد قرار مي گيرد . 2- عصاري که در شمال غربي باغ قرار دارد . اين بنا در حال حاضر نيمه مخروبه است . 3- مسجد کوچک در شمال شرقي باغ که از يک چهار طاقي ساده تشکيل شده و الگوي چرخش 45 درجه چهار طاقي نسبت به جهت قبله را دارد .4- چال آقا ، که عارضه طبيعي است که در جنوب غربي باغ قرار دارد و توسعه روستا در اين قسمت محدود شده است . فضهاي جانبي اين بنا ، از بين رفته و فقط چهار صفه اصلي آن باقي مانده است . محوطه اصلي اين بنا سقف گنبدي شکل دارد و در راس گنبد آن ، شيشه هاي رنگي نور را به داخل بنا هدايت مي کند . در چهار طرف اين محوطه چهار دهليز قرار گرفته که دو دهليز آن در تملک ديگران است و سازمان ميراث فرهنگي استان قم درصدد خريد ، حفاظت و بازسازي آن هاست . اين بنا در سال 1376 با توجه به شکل اوليه آن بازسازي کلي شده و آماده پذيرايي از بازديد کنندگان خود مي باشد .
مواد و مصالح مورد استفاده در بنا و نحوه ساخت :
خشت خام ، ملات گل و سقف با تير هاي چوبي مواد و مصالح مورد استفاده در اين بناست . و ابعاد خشت ها معادل 6×20×20 سانتي متر مي باشد و عرض ديوار ها به طور معمول از دو خشت تشکيل شده است که معادل 60 سانتي متر است . اين خانه داراي فضايي گيرا و قديمي با سقفي بلند و پوشش گنبدي با ديوار هاي سياه و اندود گل و تزئينات گچبري ساده با کاربندي هاي زيبا در سقف چهار طرف آن فضا هايي چهار گوش مسقف بين تويزه هاي جناغي شکل که در مجموع ، شبيه امامزاده هاي دوره صفوي است .
دوره تاريخي
محمد بن ابراهيم يحيي شيرازي ، معروف به ملا صدرا ، بنيان گدار حکمت متعاليه ، سر آمد حکماي اسلامي و يکي از بزرگترين دانشمندان جهان در فلسفه ي الهي و اسلامي است . وي در سال 979 يا 980 ه .ق در شيراز ديده به جان گشود .
حکيم فرزانه جناب صدر المتالهين مدت پانزده سال در کهک به سربرد . خانه آن بزرگمرد الهي در کهک تاکنون باقي و در ميان مردمآن آبادي معروف است . خانه ملا صدرا در کهک ، يادگاري بازمانده از دوران سکونت اين حکيم در قم است . خانه ملاصدرا در منتهي اليه غرب روستاي کهک در محله چال حمام واقع است و پيرامون آن را خانه هاي روستايي با بافت معماري مناطق گرمسيري احاطه کرده اند .
همزمان با مقدمات نخستين همايش جهاني ملاصدرا در تهران ، بنياد حکمت اسلامي صدرا ، به عمران و بازسازي آن همت گماشت و پس از بازديد محل از سوي رئيس و هيئت امناي بنياد ملاصدرا و استاندار وقت قم ، طرحي توريستي را براي اين مکان پيشنهاد کرد .
اين طرح در فضايي بالغ بر ? 20 هزار متر و با داشتن کتابخانه ، فضاي سبز ، ميهمانسرا ، قهوه خانه ، سالن همايش و چهار باغ و خانه به سبک قرن ? ??هجري اصفهان و ... پيش بيني شده بود .
بنياد حکمت صدرا روز شنبه با ارسال نمابري به ايرنا تصريح کرد: از وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي وقت بودجهاي براي اجرايي شدن اين طرح درخواست و با آن موافقت شد . اما چون اين امور جزو وظايف مقرر بنياد حکمت اسلامي صدرا نيست ، کار به دست اولياي امور افتاد و اهمال کاري هايي از سوي مسئولان مربوط در دهه گذشته انجام شد .در بخشي از اين نمابر تصريح شده است : بنياد حکمت اسلامي صدرا هم صدا با همه صاحب نظران در زمينه هاي فرهنگي و مواريث تاريخي ، از سازمان ميراث فرهنگي ميخواهد نگاهي دوباره به طرح پيشنهادي اين بنياد داشته باشد و براي بازسازي علمي و فرهنگي اين ميراث تاريخي اقدام کند .