آنچه امروز به عنوان آسياب هاي آبي شناخته مي شود ، مجموعه اي از سازه هاي آبي است که در گذشته به عنوان بند و آسياب استفاده مي شده است . اين مجموعه در ارتباط با جريان دايمي رود دز و همزمان با شکل گيري هسته ساساني شهر در بستر رودخانه ساخته شده و در دوره هاي بعدي توسعه شهر ، به فراخور نياز ساکنين جديد شهر ، توسعه يافته اند .

پيشينه تاريخي آسياب هاي آبي در ارتباط با سازه پل قديم دزفول بوده که به دوره ي ساسانيان بر مي گردد ولي عمده آثار موجود از آسياب ها که در سه بخش از رودخانه موجود مي باشند به دوره هاي تاريخي صفويه و قاجاريه بر مي گردد . اين سازه ها از مصالحي چون قلوه سنگ رودخانه اي ، آجر و با ملات ساروج ساخته شده اند . فرم معماري آسياب ها برگرفته از سبک معماري بومي اين شهرستان بوده و به صورت يک مجموعه بهم پيوسته ساخته شده و بهم مرتبط مي باشند .
در فصولي که ميزان حجم آب کم مي شده براي بالا آمدن سطح آب و همچنين انحراف آب به سمت آسياب ها از سبد هاي حصيري که درون آنها از سنگ پر مي شده و بر روي هم قرار مي گرفته است که مجموعاً تشکيل يک بند انحرافي را مي داده و به اصطلاح محلي به آن چوسَله گفته مي شد استفاده مي شده است .
همچنين آسيابها داراي مالکيت خصوصي بوده اند که به آسيابان به اصطلاح محلي لُوينه گفته مي شد . تعداد آسيابها در دوره ي صفويه حدود 50 تا 60 عدد مي شد که بخشي از آنها در اثر سيلابهاي فصلي تخريب گرديده است .
به دليل ارزش اين سازه هاي آبي ، در سال هاي اخير تلاش هايي توسط شهرداري دزفول و همراهي ميراث فرهنگي در جهت بازسازي و احياي آنها تحت عنوان موزه آب دزفول صورت گرفته است .

بازمانده اين آسياب ها در سه قسمت از رود دز وجود دارند ، بخش اول در بالادست در پارک ساحلي دز ، بخش دوم در کنار پل جديد دزفول و بخش سوم در کنار پل تاريخي دزفول قرار دارند .

آسياب هاي آبي دزفول به شماره 3984 در رديف آثار ملي به ثبت رسيده است .