قلعه ارجان بهبهان در زمان ساسانيان و براي دفاع در برابر هجوم اقوام عرب در قسمت شمال غربي بهبهان توسط آريابرزن که در زبان رومي آريوبرزن گفته مي شود ساخنه شد . قلعه ارجان در شهرستان بهبهان واقع شده است . « پل آمير » نويسنده کتاب خداوند الموت درباره ارجان مى ‌نويسد : « قلعه ارجان بالاى کوهى سنگلاخ بنا شده است . قلعه در مرتفع‌ ترين قسمت کوه متکى به يک تخته سنگ بزرگ ساخته شده و آب باران از همان تخته ‌سنگ وارد انبار هاى قلعه مى ‌‌‌گرديده و آنها را پر مى ‌‌کرده است . » اسلوب ساختمان برج‌ ها از قلاع رومى اقتباس شده و به شکل مکعب مى ‌باشد . صحن قلعه ارجان نسبتاً وسيع است و از طرف صحن سه طبقه حجره يکى بالاى ديگرى ديده مى‌ شود و تمامى حجره‌ ها داراى طاق چند شاخه معروف به طاق رومى مى ‌باشند .
اين قلعه در شمال شرقي بهبهان واقع شده و نام خود را از اين شهر بسيار مهم گرفته است .
ان قلعه در حدود 5 کيلومتري ارجان قديم و 15 کيلومتري بهبهان فعلي واقع شده است . از بهبهان و کارخانه سيمان که بگذري پس از ورود به کوه هاي زاگرس و عبور از تنگ تکاب و سد مارون مي توان اين کوه را ديد . اين کوه در کوه هاي هم جوارش تک است و دامنه گردي داشته و رأس آن ديواره اي بلند و غير قابل عبور دارد که از خصوصيات منحصر به فرد بري شکست ناپذيري آن بوده است . در حال حاضر اين کوه در ميان آب هاي پشت درياچه مارون واقع شده است و به خوبي از روي سد پيدا ست اما امکان دسترسي و صعود به آن براي افراد عادي ممکن نمي باشد مگر با تجهيزات مناسب کوهنوردي . اين قلعه متعلق به فرقه اسماعيليه بوده که در زمان شيخ حسن صباح وظيفه کنترل و حکميت فرقه اسماعيليه را در بلاد فارس و خوزستان به عهده داشته است .
در مورد اين قلعه کاوش و کار عمده ي صورت نگرفته است .

پيشينه تاريخي و علل ويراني ارگان
تاريخ بهبهان همواره و همه جا با تاريخ ارگان همراه بوده و اساسا يکي محسوب مي شود . لذا بري روشن شدن آن بهتر است از قديمي ترين ‌ازمنه يعني ارگان شروع تا به استقلال تاريخي بهبهان و بعد از آن بپردازيم : شهر قديمي بهبهان ارجان بواسطه اشياء بدست آمده در کشفيات باستان شناسي سال 1361 (‌هجري شمسي )‌ تا کنون قديمي ترين دوره تاريخي آن معلوم گرديده است که نشان از هزاره دوم پيش از ميلاد مسيح دارد . گور مکشوفه ، کتين هوتران فرزند پادشاه يلامي که در هزاره دوم قبل از ميلاد سلطنت مي کرد همراه با جام ارگان و حلقه قدرت آن شوکت و عظمت فرهنگي و هنري ارجان را به نمايش مي گذارد و با عرضه اطلاعات گران بهايي از تاريخ بهبهان معلوم مي دارد که اين شهر قديمي ، چگونه از منظر فرهنگي ، بر تارک منطقه مي درخشيده است .
نقوش جام ارگان که نشانگر ، مرکزيت اين منطقه است به نوبه خود عظمت فرهنگي - هنري و شوکت اجتماعي ، مردمي را از عمق تاريخ ارگان ( ارجان ) روشن مي سازد که تا به حال ، براي محققان ، نقطه تاريکي به حساب مي آمد و بدين طريق نشان مي دهد که ارگان در دوره ساساني بوجود نيامده و عظمت خود را تنها در اين دوره بدست نياورده است . بلکه اين شاهان ايلامي بوده اند که اين منطقه را براي زندگي برگزيده و شکوفا نموده اند از انتشارات سازمان ملي حفاظت آثار باستاني بيانگر اين واقعيت ارزشمند است .
از وضعيت ارگان در دوره مادها و چگونگي حکميت بر اين ناحيه تا کنون سند و مدرکي بدست نيامده است و به همين دليل شيد بتوان گفت ارجان در اين دوره همچنان در حکميت ايلاميان بوده است . شهر قديمي بهبهان (‌ارگان ) ‌در دوره هخامنشي بواسطه قرار گيري بر سر يکي از مهمترين راه هاي ارتباطي آن زمان يعني راه شاهي که از لوديه در کنار دريي مديترانه شروع مي شده و شوش را از طريق ارگان به پاسارگاد متصل مي نموده است از رونق و اهميت قابل توجه اي برخوردار بوده است . استرابو ، در خصوص ارگان زمان هخامنشي مي نويسد در اين شهر مردمي زندگي مي کردند که به آنها ( اوکسي ) مي گفتند و به قولي ديگر در دوره هخامنشي ارگان بهبهان جزء سرزمين ( ‌کي ها )‌بوده است . اسکندر مقدوني به هنگام تهاجم به تخت جمشيد ضمن تصرف ارگان در گذرگاه تنگ تکاب ، پس از نبردي سخت با سردار معروف منطقه آريو برزن و تحمل تلفات زياد از اين معبر عبور کرده خود را به تخت جمشيد رسانده است . لازم به ياد آوري است که منطقه ارجان نزد يونانيان به نام ارکان معروف بوده است . در دوره اشکاني ، جنوب شرقي خوزستان ، يعني ارجان هنوز توسط اميران يا پادشاهان ايلامي اداره مي شده که ساتراب نشين جداگانه پارتي ( ‌اشکاني )‌ را با اجازه اشکانيان تشکيل داده بودند . نقوش برجسته سنگي موجود در تنگه سروک ( ‌سولک )‌که صحنه تشريفات ، تفويض مقام و منصب ، ‌مراسم مذهبي و جنگ تن به تن را نشان مي دهد ، يادگار رونق و آباداني ارگان دوره اشکاني است . سنگ فرش هاي باقي مانده در تنگ خوئيز و ديگر تنگ هاي مجاور منطقه ارگان که به هخامنشيان نسبت مي دهند عمدتا توسط اشکانيان توسعه و ترميم يافته اند . در دوره ساساني ، که ارگان يکي از يالات پنجگانه فارس محسوب مي شد از يک طرف بلاد شاپور و از طرف ديگر  ، منطقه شوش را از طريق در بند پارس به تخت جمشيد متصل مي نمود . معروف است که قباد ساساني پدر انوشيروان ، شهر ارجان را بوسيله عده ي از اسري رومي (‌آمد – ديار بکر ) بازسازي و از نو بنا نهاد . آثار بجا مانده از دور ه ساساني که نشانه بيشتري از عظمت و شوکت شهر قديمي بهبهان را ردر بردارد عبارتند از آثار دو پل در بستر رودخانه مارون در شمال شهر ارگان و کنار مسجد جامع آن ‌که مهمترين آن پل بکان و بند بکان است . همچنين آثار پل سومي ، در نزديکي سد شهدا در جوار امام زاده جعفر وجود دارد ، بعضي آن را منسوب به حجاج بن يوسف از دوره اسلامي مي دانند . آتشکده چهار طاق ‌و پل خيري مح خان ، در ناحيه خير آباد که ارگان را به بلاد شاپور در ناحيه ممسني متصل مي کرده است از ديگر آثار منسوب به دوره ساساني است . بعد از ظهور دين اسلام در سال 16 ( ‌هجري قمري ) به فرمان عمر بن خطاب ، عثمان بن ابي العاصي به کمک ابو موسي اشعري حکم بصره ارگان را تصرف نمودند و از آن زمان به بعد امور ين منطقه توسط والياني که از طرف خليفه وقت بري اداره وليات فارس فرستاده مي شد حل و فصل مي گرديد . در دوره اسلامي ، ارگان عظمت خود را بري چند قرن همچنان حفظ نمود بطوريکه در دوره آل بويه از مرکز مهم ضرب سکه محسوب مي گرديد . ‌سکه ي مربوط به ( 346 هجري قمري ) از آنجا بدست آمده که يکطرف آن رکن الدوله و طرف ديگرش اسامي المطيع بالله خليفه عباسي و عضد الدوله بويي ضرب شده است . مقدسي در خصوص اهميت اقتصادي ارگان در احسن التقاسيم مي نويسد : ‌ارگان شهري است بسيار آباد و پر از نعمت هاي فراوان و داري مردمي نجيب است .
يخ ، رطب ، ليمو ، عنب در آن جمع است معدن انجير و زيتون مي باشد . صابون و دوشاب بسيار خوبي دارد و اين شهر خزانه فارس و عراق و بارانداز خوزستان و اصفهان است . در باب اهميت اقتصادي شهر قديمي بهبهان همين بس که از عضد الدوله بويي نقل کرده اند که گفته :‌من عراق را بري نامش و ارگان را بري درآمدش مي خواهم . از ين گذشته بهبهان مقر حکومت يکي از پادشاهان آل بويه به نام بهاء الدين يا بهاء الدوله بود ، که در همان محل نيز چشم از جهان فرو بسته است . بطور کلي ارگان در دوره اسلامي ، گذشته از عظمت و رونق اقتصادي  ، اجتماعي  ، فرهنگي ، خود محل برخورد بازرگانان ، تجار  ، شعر ا  ، دانشمندان و حتي موسيقيدانان بوده است که از آن جمله اند ، ابراهيم بن بهمن ارجاني و فرزندش اسحاق ابن ابراهيم ، که هر دو موسيقي داناني توانا بوده اند . شيخ ابوالحسن شيرازي و شاگردش احمد بن ابراهيم بنا ارگاني که از عارفان زمانه خود بوده اند . حکيم ناصر خسرو علوي که در سال 443 ( ‌هجري قمري )‌ از ارجان ديدن کرده است آن را شهري بزرگ و پر رونق که داري باغ و بوستان هي بسيار است توصيف نموده مي نويسد .در سال 452 زلزله ي در ارجان رخ داد که مردمان آن پرکنده شدند و به تدريج از رونق افتاد . عوامل متعددي در ويراني ارگان و رکود آن موثر بوده اند که مهمترين آنها عبارتند از : - زلزله هاي پي در پي قرن پنجم هجري قمري که در خصوص اين زلزله ابن اثير در کتاب الکامل في تاريخ مي نويسد دو زلزله شديد يکي در سال 445 ( ‌هجري قمري ) ‌و ديگري در سال 478 (‌ هجري قمري )‌ در ارگان به وقوع پيوسته است . - شکسته شدن سد ارجان و مختل شدن امور زراعي و کشاورزي - تخريب تدريجي ديوار دفاعي شهر که بعد از آل بويه ، توجه چنداني به مرمت و نگهداري آن نمي شد و اين امر موجب آسيب پذيري بيشتر شده است .
* حملات متعدد اسماعيليان به ارجان در عصر سلاجقه و غارت و چپاول شهر
* جنگ هاي مستمري که ميان مدعيان قدرت در دوران سلجوقيان ، خوارزمشاهيان ، ايلخانان به وقوع پيوسته خاصه اتابکان فارس و لر که پيوسته بر سر تسلط شهرهاي مرزي ميان خوزستان و فارس از جمله ارجان و کهگيلويه به جنگ و ستيز برخاسته و موجب وارد آمدن خسارت زياد به ارگان گرديده است .
* تسلط اترک (‌ خاصه افشارها )‌ و غارتگري آنها در آن نواحي که ساليان درازي ادامه داشت .
* سرانجام غارتگري و دستبردهاي همسايگان ارگان و رعب و وحشتي که يجاد کرده بودند ، مجموعا زمينه را براي ترک شهر به وسيله مردم فراهم نموده است . بدنبال حوادث مذکور قريه بهبهان که به فاصله کمي ( ‌حدود 8 کيلومتر )‌ از ارگان قرار داشت به تدريج پذيري مردم ارگان گرديد و رو به آبادي و رونق نهاد که سرانجام در قرن هشتم (‌ هجري قمري ) ‌خود را در تاريخ به جاي ارگان نشان داد .