« حاج شجاع بن استاد قاسم اصفهاني از معماران قرن يازدهم و از آثار وي يكي حياط گوشه غربي مسجد شاه اصفهان است كه به امر شاه سليمان صفوي به تاريخ 1078 بناي آن را به پايان رسانيده است و كتيبه آن به خط زيباي محمد رضا امامي است . ديگر بناي مصلّي در امتداد پائين خيابان مشهد است كه تاريخ بناي آن سال 1087 و كتيبه آن به خط محمد حسين بن عنايت الله است . »
« بناي مسجد شاه كه در جنوب ميدان شاه است از ابنيه زمان شاه عبّاسي اوّل صفوي است كه در فاصله سال هاي 1021 تا 1014 هجري قمري ساخته شده ، ساختمان اين مسجد از لحاظ معماري و كاشيكاري و حجّاري و عظمت گنبد و مناره هاي بلند آن از شاهكار هاي قرن يازدهم هجري به شمار مي رود . تزئينات كاشيكاري مسجد شاه در زمان جانشينان شاه عباس به تدريج تكميل شده است ، كتيبه سر در اصلي مسجد بر روي كاشي معرق و به خط ثلث عليرضا عباسي و مورخ به سال 1025 هجري است .
در زير اين كتيبه ، كتيبه ديگري به خط ثلث نصب شده كه معرف نام معماري بنّا « استاد علي اكبر اصفهاني » و مباشر ساختمان مسجد بنام « محب علي بيگالله » است . در سر و جلو خان مسجد كتيبه هاي ديگري نيز جلب توجه مي نمايد . كاشيكاري معرق و خشتي هفت رنگ آن با پيچ فيروزه كاشي و مقرنس هاي درون سر در جزء زيباترين هنر كاشيكاري عهد صفوي به شمار مي رود .
دو مناره كاشيكاري مرتفع ، سردري داراي كتيبه هائي نيز مي باشد .
در نقره مسجد داراي اشعاري به فارسي از دوران شاه صفي است ، كه بنا به حساب حروف ابجد متعلق به سال 1046 هجري قمري است . در دهليز زيباي مسجد سنگاب بزرگ تاريخي واقع شده ، اين مسجد جزء مساجد چهار ايواني است ، كتيبه ايوان بزرگ و گنبد عظيم آن به خط عبدالباقي تبريزي است ، در گنبد و بر بالاي محراب كتيبه اي به خط « محمد صالح اصفهاني » به تاريخ 1038 هجري نقر شده ، كتيبه هاي متعدد ديگري در چهلستون شرقي و گنبد جنوبي و ساير قسمت هاي مسجد بر روي كاشي معرق و خشت نوشته شده است ، بر روي سنگاب چهلستون غربي كتيبه منظومي به خط نستعليق نقر شده كه متعلق به زمان شاه سليمان صفوي و مورخ به سال 1095 هجري است .
در اين مسجد فرامين متعددي از دوران شاه عباس اول بر روي الواح سنگي نقر و نصب شده است . در دو زاويه صحن مسجد بناي دو مسجد بناي دو مدرسه سليماني و ناصري جلب توجه مي نمايد . مدرسه سليماني متعلق به زمان شاه سليمان صفوي و مورخ به سال 1087 هجري است ، مدرسه ديگري كه بناي آن هم متعلق به دوره صفوي است به علت تعميراتي كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار در آن به عمل آمده ، به نام ناصري شهرت يافته است ، در اين مدرسه دو تاريخ سال 1077 و 1095 هجري ثبت شده است .
گنبد عظيم كاشيكاري دو پوشه مسجد شاه و دو مناره مرتفع ( ارتفاع اين دو مناره 48 متر مي باشد ) جنبين آن داراي كتيبه هائي نيز مي باشد و تاريخ پايان كتيبه گنبد سال 1037 هجري است . بلندي گنبد در حدود 54 متر است ، حد فاصل مابين دو جدار داخلي و خارجي گنبد دو پوشه به طور تقريب در حدود 15 متر است . در اين مسجد فرامين و الواحي از زمان قاجار نصب شده است . همچنين لوحه اي كه حاكي از تعميرات كلي گنبد و كتيبه ايوان بزرگ و ساير اصلاحات آن به سال 1328 خورشيدي است در مسجد نصب شده است .
از نکات جالب توجه اين مسجد ، انعکاس صوت در مرکز گنبد بزرگ جنوبي آن است . ارتفاع گنبد مسجد ?? متر و ارتفاع مناره هاي داخل آن ?? متر و ارتفاع مناره هاي سردر آن در ميدان نقش جهان ?? متر است . قطعات بزرگ سنگ هاي مرمر يکپارچه وسنگاب هاي نفيس ، از ديدني هاي جالب اين مسجد است .
کتيبه سر در مسجد به خط ثلث غليرضاي عباسي و مورخ به سال ???? حاکي از آن است که شاه عباس اين مسجد را از مال خالص خود بنا کرده و ثواب آن را به روح جدا اعظم خود شاه طهماسب اهدا نموده است .
در ذيل اين کتيبه به خط ثلث محمد رضا امامي ، کتيبه ديگري نصب شده که به موجب آن مقام معماري و مهندسي معمار مسجد شاه استاد علي اکبر اصفهان و ناظر ساختمان محب علي بيکالله تجليل شده است . مسجد شاه يکي از شاهکارهاي معماري و کاشيکاري و حجاري ايران در قرن يازدهم هجري است و آخرين سال تاريخي که در مسجد ديده مي شود سال ???? هجري يعني آخرين سال سلطنت شاه عباس دوم و ???? هجري يعني اولين سال سلطنت شاه سليمان است و معلوم مي دارد که اتمام تزيينات مسجد در دوره جانشينان شاه عباس کبير يعني شاه صفي و شاه عباس دوم و شاه سليمان صورت گرفته است .
کتيبه هاي مسجد شاهکار خطاطان معروف عهد صفويه مانند عليرضا عباسي و عبدالباقي تبريزي و محمد رضا امامي است . تزيينات عمده اين مسجد از کاشيهاي خشت هفت رنگ است . در مدرسه جنوب غربي مسجد قطعه سنگ سادهاي به شکل شاخص در محل معيني تعبيه شده است که ظهر حقيقي اصفهان را در چهار فصل سال نشان مي دهد و محاسبه آن را شيخ بهائي دانشمند فقيه و رياضيدان معروف عهد شاه عباس انجام داده است .