بانک اطلاعات مشاغل ایران

لباس کار
لباس کار به عنوان یکی از وسایل استحفاظی فردی مطرح می­باشد و کلیه کارکنان باید با لباس کار مناسب محل کار در سر کار حاضر شوند. لباسکار کارکنان دارای خصوصیات ذیل بوده و مطابق مقررات ذیل در اختیار کارکنان قرار می­گیرند. 

معمولاً لباس کار به عنوان یک پوشش سراسری تنه، دست و پاها را در مقابل شرایط محیطی حفاظت می­کند. ساده ترین شکل لباس کار در دو فرم ظاهری بلوز و شلوار (دو تکه) و نوع یکسره و از جنس الیاف طبیعی و یا درصدی الیاف طبیعی و مصنوعی و در مواردی تماماً از الیاف شیمیایی و صنعتی تولید می­شود. بدیهی است هر چه الیاف بکار رفته شده در پارچه طبیعی­تر باشد، تبادل حرارتی آن آسانتر است. البسه اختصاصی در مشاغل ویژه و نیز فصول سرد که از جمله می­توان لباس عایق سرما و رطوبت مخصوص سردخانه،‌لباس نسوز مخصوص کوره و لباس ضد حریق از جنس پارچه­های PVC را نام برد. لباس حفاظتی در برابر گرما از الیاف مخصوصی با پوشش آلومینیوم که تا 90% اشعه مادون قرمز را برگشت می­دهد، ساخته شده و به منظور کار در مجاورت کوره­ها و فرآیندهای حرارتی استفاده می­شود. 

خصوصیات کلی لباس کار:
خصوصیات لباس کار ایمن عبارت است از: 


1. لباس کار باید اندازه و متناسب با بدن استفاده کننده باشد. 
2. کارکنانی که با ماشین کار می­کنند و یا در جوار ماشین­آلات مشغول کار هستند باید از لباس کاری استفاده کنند که هیچ قسمت آن باز یا پاره نباشد. آویزان نمودن زنجیر ساعت، کلید و نظایر آنها روی لباس کار اکیداً‌ ممنوع است. 
3. در محل کار که احتمال خطر انفجار و یا حریق باشد استفاده از یقه نورگیری (آفتاب گردان) و زه و دسته عینک که از انواع سلونوئید ساخته شده­اند و همچنین همراه داشتن سایر مواد قابل اشتعال برای کارکنان مربوطه اکیداً ممنوع است. 
4. در صورتیکه انجام کاری ایجاب نماید که کارکنان آستین لباس کار خود را مستمراً بالا بزنند بایستی از لباس کار آستین کوتاه استفاده نمایند. 
5. کارکنانی که در محیطهای آلوده به گرد و غبار، مواد قابل اشتعال و انفجار و یا مسموم کننده بکار اشتغال دارند، نباید لباسهای جیب­دار و یا لبه­دار (دوبل شلوار) را در بر داشته باشند، چون ممکن است گرد و غبار و مواد مزبور در چین و لبه لباس باقی بمانند. 
6. لباس ایمنی مخصوص کارکنانی که با مواد خورنده و یا مضر کار می­کنند باید آب و گاز در آن نفوذ ننموده و جنس آن مناسب با نوع ماده و یا موادی که با آنها کار می­کنند باشد. 
7. لباس نسوز مخصوص حفاظت در مقابل حریق بایستی شامل کلاه، دستکش و کفش بصورت یک تکه و سر هم باشد. 
8. لباس کارکنانی که با مواد اسیدی و رادیواکتیو کار می­کنند باید بصورت یکپارچه و بدون منفذ همراه با کلاه مخصوص، کفش و دستکش از جنس خاص و غیر قابل نفوذ باشد. 
9. لباس بارانی به صورت پالتویی کلاه سر خود را از جنس پارچه ضد آب با آستری نخی (جهت مناطق معتدل) و یا آستری پشمی (جهت مناطق سرد سیر) با رنگ مصوب تهیه شود. 


تذکر 1: کارکنانی که لباسشان بمواد نفتی یا شیمیایی خطرناک آغشته شود باید فوراً لباس خود را شسته و یا تعویض نموده و آن قسمت از بدن را نیز که در تماس بوده با شوینده­های مناسب بشویند. هیچ یک از کارکنان حق ندارند با لباس آغشته به مواد نفتی و یا مواد شیمیایی به آتش، شعله و دیگر منابع حرارتی نزدیک شوند و یا کبریت و فندک و غیره روشن نمایند. 
تذکر 2: در صورت پارگی، ‌خراب شدن و یا آلودگی بمواد نفتی یا شیمیایی خطرناک لباس کار باید برای تمیز شدن آن اقدام نمایید و در صورت نیاز به تعویض به سرپرست مربوط ارائه شود. 
تذکر 3: البسه آغشته به روغن و یا گریس باید فوراً از تن خارج شود چون ممکن است ایجاد ناراحتی پوست نماید. 

آرم و علائم لباس کار:

1. شکل آرم به صورت مثلث متساوی­الاضلاع با سمبل وزارت نفت در بالا و نام شرکت در زیر آن لحاظ می­گردد. 
2. رنگ زمینه آرم جهت مشخص کردن واحدهای مختلف باید مشخص باشد. 
3. اندازه آرم یک مثلث متساوی­الاضلاع برابر 7 سانتی متر در نظر گرفته می­شود. 
4. جنس آرم با استفاده از چاپ سیلک اسکرین مرغوب و ثابت با رنگهای قید شده روی پارچه تهیه شود. 
5. محل نصب آرم روی جیب سمت چپ بالای تنه لباس کار می­باشد. 

جنس لباس کار: 
1. جنس پارچه با توجه به شرایط کار و لزوم ظاهر لباس از نظر مقاومت در مقابل چروکیدگی و نیز عدم تولید الکتریسیته ساکن از مخلوط حدود 70% پنبه و 30% پلی استر و با وزن gr/m2 320 تا gr/m2 420 و با توجه به شرایط اقلیمی و فصول مختلف در نظر گرفته شود. در شرایطی که احتمال سوختن لباس کار در اثر ریختن پلیسه و یا تحت تأثیر حرارت زیاد وجود دارد (مانند لباس کار جوشکاری)، جنس لباس کار بایستی 90% پنبه باشد. 
2. به منظور استحکام بیشتر از پارچه با بافت کج راه با تراکم بالا (2 تار و یک پود) و نخ چهل دولا از نوع رینگ (Ring) استفاده گردد. 
3. به منظور دوام بیشتر رنگ و پیشگیری از رنگ دادن پارچه پس از شستشو و همچنین جلوگیری از آب رفتن پارچه از رنگهای راکتیو (Reactive) در رنگرزی پارچه استفاده شود. 
4. با انتخاب پارچه مرغوب و اعلاء، بکار بردن دوخت محکم و نیز چرخکاری دوبله درزها، لباس کار بادوام تولید گردد. 
5. با استفاده از الگوی مناسب، باید لباس کار شکیل و خوش دوخت بوده و در اندازه­های استاندارد تهیه شود. 


پیش بندهای حفاظتی:‌

پیش بند از جمله تجهیزات حفاظت از بدن می­باشند. جنس پیش بند با توجه به شرایط استفاده از آن جنس نایلونی (پیشگیری از ریزش آب)، چرمی (جهت پیشگیری از ریزش پلیسه جوشکاری)، سربی (جهت حفاظت در برابر پرتوهای رادیو اکتیو)، پلی وینیل کلراید (جهت حفاظت از مواد شیمیایی) و ...... انتخاب 
می­شود. 

در استفاده از پیش بند رعایت مقررات ایمنی زیر ضروری است:‌ 

1. استفاده کارگران از هر گونه پیش بند در مقابل قطعات دوار و متحرک ماشین آلات و همچنین در مجاورت آنها ممنوع می­باشد. 
2. چنانچه در مقابل و یا در مجاورت قطعات دوار و متحرک ماشینها استفاده از پیش بند ضروری باشد، باید پیش بندهای مذکور دو تکه باشد بطوری که پایین تنه از قسمت بالاتنه مجزا بوده و بطوری بسته شود که چنانچه بطور اتفاقی قسمتی از آن را ماشین در حال کار بگیرد، فوراً و به سهولت باز شده و خطری متوجه کارگر نگردد. 
3. پیش بند مخصوص کارگرانی که در مقابل شعله و یا آتشهای بدون حفاظ کار می­کنند بایستی تمام سینه را بپوشاند و از جنسی تهیه شود که در برابر آتش کاملاً مقاومت داشته باشند. 
4. پیش بند کارگرانی که با مایعات خورنده مثل اسیدها و مواد قلیایی سوزاننده کار می­کنند بایستی از لاستیک طبیعی یا مصنوعی و یا از مواد دیگری تهیه شود که در مقابل این مایعات مقاوم بوده و تمام سینه را بپوشاند. 


لباسهای با قابلیت دید بالا (High Visibility Clothing):‌

این گونه لباسها به منظور پیشگیری از حوادث ناشی از ضربه و برخورد و به صورت ژاکت، بلوز شلوار با توجه به نوع محل کاربرد، به رنگهای براق و از جنس­های مختلف ساخته شده و امکان رویت فرد را در شرایط مختلف آب و هوایی و ساعات مختلف شبانه روز فراهم می­کنند. 
در انتخاب این لباسها علاوه بر ارزیابی ریسکهای ضربه و برخورد، لازم است مواردی نظیر شرایط کاری گرم یا سرد، وضعیت هوا (آفتاب، مه، باران، برف و ... ) و روشنایی نیز مورد توجه قرار گیرد. 
رانندگان لیفتراک و جرثقیل، کارگران حاشیه جاده و خطوط لوله و نیز کارکنانی که مسئول واکنش 
در شرایط اضطراری هستند، از جمله کسانی هستند که به این لباسها نیاز دارند.